Επιστολές: 2019-05-12 – 20:15:57
Του Κώστα Πώποτα
Τα παλιά τα χρόνια, όταν υπήρχαν βασιλείς που έκαναν ό,τι ήθελαν και είχαν γιους πρίγκιπες, επιστράτευαν ένα νεαρό αγόρι στην ηλικία του πρίγκιπα, το whipping boy, το οποίο ανετρέφετο σε εγγύτητα με τον πρίγκιπα και το οποίο ήτο επιφορτισμένο με το καθήκον να δέχεται τις σωματικές τιμωρίες σε περίπτωση που ο πρίγκηψ ατακτούσε. Θεωρητικώς η λογική πίσω από αυτό ήτο ότι ο πρίγκηψ θα ενοχοποιήσει εαυτόν για την άδικη τιμωρία που υφίστατο ο κατά τεκμήριο φίλος του και θα πάψει να ατακτεί – shame power!
Στην ψυχιατρική υπάρχει και κάτι σοβαρότερο, το σύνδρομο «Μυνχάουζεν δι’ αντιπροσώπου» (Munchausen by proxy syndrome), που αναφέρεται σε ψυχοπαθολογική σχέση γονέα και παιδιού, που ο πρώτος προβαίνει σε φανταστική κατασκευή και παρουσίαση συμπτωμάτων και την αναφορά τους στους ιατρούς, είτε (στη χειρότερη της μορφή) με πρόκληση κακοποίησης στο θύμα. Ο κύριος λόγος της συμπεριφοράς αυτής είναι μια τιμωρητική διάθεση ως συνέπεια πιέσεων που ο θύτης δέχεται και μετακυλά στο θύμα του. Και αν καταφέρει να παραπλανήσει το ιατρικό προσωπικό που ασχολείται με το θύμα, ο θύτης επανέρχεται αντλώντας ευχαρίστηση από την παραπλάνηση που επιτυγχάνει απέναντι σε ειδικευμένο προσωπικό τονώνοντας το «εγώ» του.
Τρίτη περίπτωση οι τρολιές στα κοινωνικά δίκτυα και το ίντερνετ ή γενικότερα οι κινδυνολόγοι, που άνευ λόγου διασπείρουν ψευδείς ειδήσεις για να ικανοποιήσουν μια αρρωστημένη διάθεση διαπίστωσης του πόσο ζημιά οι ψευδολογίες τους μπορούν να προκαλέσουν και πόσο μακριά μπορούν να ταξιδέψουν στην πλάτη εύπιστων συμπολιτών, που θα τις αναμεταδώσουν. Ανάμεσα στις πολλές μελέτες που έχουν αναλύσει το πρόβλημα η σχετική της Σχολής Επιστημών Υγείας του Αυστραλιανού Πανεπιστημίου Μάουντ – Ελεν αποδίδει την εν λόγω συμπεριφορά σε προφίλ ψυχοπαθητικά ή με έλλειψη γνωστικής ενσυναίσθησης.
Αν μελετήσει κανείς τώρα προσεκτικά τις επικρίσεις που απευθύνονται στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) θα καταλήξει χωρίς δυσκολία να κατατάξει την πλειονότητα των κακόπιστων επιθέσεων στη μια ή την άλλη κατηγορία. Διότι κατά την πτωχή μου άποψη οι πηγές που διαχέουν αβάσιμες τοποθετήσεις και ξεσηκώνουν τη λαϊκή μήνη εναντίον της ΕΕ το κάνουν κακόπιστα για ξεκάρφωμα, ήγουν για να αποσείσουν τις ευθύνες από πάνω τους για όσα οι ίδιοι δεν έχουν κάνει για το σύνολο, αντλώντας ικανοποίηση από το πόσο δήθεν ισχυροί είναι, ώστε να θέτουν εν κίνδυνο την κοινή ευρωπαϊκή πορεία. Γιατί οι κινήσεις αυτές κρύβουν άλλες προθέσεις, συνήθως ηγεμονικές. Οι άλλες, ας πούμε καλόπιστες, προσεγγίσεις εκκινούν είτε από πρόθεση προστατευτισμού, είτε εκφράζουν απλά την έλλειψη ωρίμανσης της συνεργασίας σε τομείς, που τα κράτη μέλη διίστανται ως προς τις επιλογές που πρέπει να ακολουθήσει η Ευρώπη, όπως αυτές εκφράζονται είτε στο πολιτικό επίπεδο στο πλαίσιο του Συμβουλίου, είτε στο δημοσιονομικό επίπεδο που το Κοινοβούλιο συναποφασίζει με το Συμβούλιο. Κάθε φορά λοιπόν που τα κράτη μέλη δεν κατορθώνουν να συναινέσουν σε μια απόφαση, οι κάθε είδους καλόπιστοι οικτίρουν όχι τα κράτη μέλη, αλλά την Ευρώπη για την ατολμία της, όπως και κάθε φορά του κάποιο μέτρο θεσπίζεται, αναλόγως της πολιτικής οπτικής κάποιος πόλος θα ξιφουλκήσει ξανά εναντίον των θεσμών της ΕΕ π.χ. για το περιβάλλον ή για τις νεοφιλελεύθερες επιλογές της Ευρώπης επί της κοινωνικής πολιτικής, άσχετα αν χάρη στην Ευρώπη σημαντικές πρόοδοι έχουν επιτευχθεί π.χ. με τη θέσπιση κατώτατου μισθού, την ισότητα ανδρών γυναικών. Ή όταν μιλούν για την έλλειψη φορολογικού συντονισμού που καταλήγει σε ένα δημοσιονομικό ντάμπινγκ, που ορισμένα κράτη μέλη μειώνουν τη φορολογία επιχειρήσεων κάτω από την πίεση μετακίνησης των τελευταίων σε άλλο κράτος μέλος και υποκαθιστούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα με αύξηση των φορολογικών βαρών σε αυτούς που είναι δέσμιοι, τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους που είναι αγκυρωμένοι στη χώρα τους, παραβλέπουν ότι αυτό δεν είναι επιλογή της ΕΕ.
Ακόμη, όταν απευθύνεται κριτική για τον διεθνή ρόλο της Ευρώπης γίνεται χωρίς να διαχωρίζεται η γεωγραφική έννοια από τη δομή της ΕΕ. Συχνά π.χ. βρίσκομαι αντιμέτωπος με την ερώτηση γιατί η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι απούσα από τα Ηνωμένα Εθνη και τα αντίστοιχα διεθνή φόρα. Ευκολάκι ως απάντηση, διότι απλώς τα κράτη μέλη δεν έχουν εξουσιοδοτήσει την ΕΕ και έχουν επιλέξει να επιφυλάξουν δι’ ευατά τη δυνατότητα να εμφανίζονται οι αρχηγοί κρατών στο βήμα του ΟΗΕ. Αντίστοιχα ακόμη και στον τομέα της Κοινής Αμυντικής Πολιτικής, που υπήρξαν δεσμεύσεις για κοινή δράση μπορεί κανείς να διαπιστώσει τις διαφορετικές προτεραιότητες κατά χώρα (ο φόβος της Τουρκίας για την Ελλάδα και της Ρωσίας για τις Βαλτικές χώρες) ή η προτίμηση του ΝΑΤΟ έναντι της κοινής πολιτικής (όπως στην περίπτωση της Γερμανίας ) ή ακόμη του φόβου μετά την απειλή Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ αν η Ευρώπη δεν αναλάβει μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης της συμμαχίας (η οποία ειρήσθω εν παρόδω συμπλήρωσε τα 70 χρόνια της τις περασμένες 2 Απριλίου). Δείτε και την πολύ ενδιαφέρουσα γεωπολιτική ανάλυση για την κρίση στο ΝΑΤΟ που υπογράφει ένας παλιός μας γνώριμος, ο Νίκολας Μπερνς για λογαριασμό του Κέντρου Μπέλφερ του Χάρβαρντ για την επιστήμη και τις διεθνείς υποθέσεις: https://www.belfercenter.org/publication/nato-seventy-alliance-crisis . Αυτή όμως η κρίση μπορεί να είναι και ευκαιρία για να ξανασκεφτούμε την ανοικτότητα και την εξωτερική πολιτική της Ευρώπης απέναντι στην επιθετικότητα του Πούτιν και τους εκβιασμούς του Τραμπ και να τονώσουμε την αλληλεγγύη σε περίπτωση που από υπερβολική φιλία προς τον υπερατλαντικό σύμμαχο και τις τράπεζες εσωτερικεύουμε τις οικονομικές κρίσεις που αρχίζουν συνήθως αλλαχού.
Τώρα επειδή συνήθως δεν μιλώ για την Ευρώπη, υπηρετώ την Ευρώπη εδώ και δεκαετίες και ζω στην Ευρώπη, νιώθω πολύ άνετα ανάμεσα σε κάθε καρυδιάς καρύδι και δεν βλέπω καμιά αντίφαση μεταξύ του να είσαι Ελληνας και Ευρωπαίος, με τον ίδιο τρόπο που είμαι Ελλην πλην Βολιώτης και επειδή ταξιδεύοντας τον κόσμο διαπιστώνω ότι δεν υπάρχει συνολικά καλύτερη πατρίδα που να συνδυάζει την πολιτική ωριμότητα, την κουλτούρα, τη σύνθεση αντιλήψεων, τον σεβασμό του ατόμου, την κοινωνική μέριμνα, το κράτος δικαίου κυρίως, απ΄ ό,τι η Ευρώπη, θα καλέσω τον καθένα να σκεφθεί, συγκρίνοντας με όσα εξωευρωπαϊκά παραδείγματα γνωρίζει: Θα ήθελε να ζει κάπου αλλού από την Ευρώπη; Οσο για τα προηγούμενα ας διαβάσει την προχθεσινή «Διακήρυξη του Σιμπιού» http://dsms.consilium.europa.eu/952/Actions/Newsletter.aspx?messageid=31709&cu stomerid=27925&password=enc_45424137 32303245_enc που απαντά σε όλες τις ανησυχίες των Ευρωπαίων.
* Ο γράφων είναι στέλεχος της Ε.Ε. Εκφράζει τοποθετήσεις προσωπικές, που δεν απηχούν θέσεις του οργάνου, στο οποίο υπηρετεί.