Για να δημοσιοποιήσω εν μέρει τα ταξιδιωτικά μου ενθυμήματα θα πάω πίσω 35 χρόνια, έναν Σεπτέμβριο κατά τον οποίο σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου ο πρωθυπουργός έγινε δεκτός στο δημοτικό σχολείο. Επιστρέφοντας λοιπόν από συνεδριακό τουρισμό στην Γαλλία, που λόγω ελλείψεως πόρων έγινε οδικώς, διέσχιζα την Γιουγκοσλαυία. Η Γιουγκοσλαυία τότε δεν είχε εσωτερικά σύνορα. Περνούσες από την Σλοβενία στην Κροατία και την Σερβία χωρίς ελέγχους, αν εξαιρέσει κανείς τα πολλαπλά διόδια (των οποίων το κόστος ήταν απρόβλεπτο καθώς ο πληθωρισμός έτρεχε κατά δεκάδες μονάδες στη διάρκεια μιας μόνης μέρας). Αντίθετα σύνορα υπήρχαν μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών (Ιταλίας και Γαλλίας, Γερμανίας και Γαλλίας π.χ.). Η Αυστρία δεν είχε ακόμη ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (έγινε μέλος το 1995), έτσι το πέρασμα των συνόρων ήταν μια περιπέτεια, ιδίως αν η τύχη σε έφερνε πίσω από την ουρά των κονβόυ των οικογενειών Τούρκων μεταναστών που μέσα στα κλειστά φορτηγάκια τους στοίβαζαν την οικογένεια σε στρώματα πάνω από την οικοσκευή γερμανικής προέλευσης που προόριζαν για εισαγωγή στην Τουρκία – τα πράγματα άλλαξαν βεβαίως πλέον διότι όλες οι γερμανικές οικιακές συσκευές κατασκευάζονται στην Τουρκία. Οι Αυστριακοί τελωνειακοί φαίνεται να διασκέδαζαν αρκετά με το να ζητούν την εκκένωση του φορτηγού, προς απελπισία των τουριστών που ακολουθούσαν και έμεναν για ώρες παρατηρητές των οικογενειών που αποβιβαζόταν. Μια τέτοια καθυστέρηση μας έφερε να περάσουμε τα Σκόπια μέσα στη νύχτα, έχοντας εξαντλήσει τα χρηματικά μας αποθέματα σε συνάλλαγμα λόγω των αυξήσεων των διοδίων – και των παράνομων συναλλαγών με τους τροχονόμους – με μόνο υπόλοιπο 5.000 ελληνικές δραχμές, και να πλησιάζουμε τα σύνορα με αναμμένο από ώρα το λαμπάκι για το απόθεμα καυσίμων χωρίς πρατήριο σε θέα. Μόνη επιλογή, η έξοδος από την κεντρική οδό και το παρκάρισμα σε πρατήριο καυσίμων μικρού χωριού – που ήταν φυσικά κλειστό τα χαράματα. Οταν η μέρα έφεξε, ένα παλληκάρι στην ηλικία μου άνοιξε την πόρτα, οπότε και έσπευσα να του εξηγήσω στα αγγλικά το πρόβλημά μου. Με πρόλαβε μιλώντας μου ελληνικά αποδεχόμενος τη συναλλαγή σε δραχμές – εξηγώντας ότι πήγαιναν συχνά στη Θεσσαλονίκη για ψώνια. Αστοχα τον ρώτησα αν είναι Ελληνας, «Μακδόν » μου απάντησε και για λόγους προφανούς συμφέροντος ανεφοδιασμού δεν θέλησα να αντεπιχειρηματολογήσω για την ελληνικότητα της Μακεδονίας. Αλλωστε την εποχή εκείνη τα πράγματα ήταν γεωγραφικά σχετικά σαφή: υπήρχε η ελληνική Μακεδονία, τμήμα της Ελλάδας, η Γιουγκοσλαυική/μεταΤιτοική Μακεδονία, και η Βουλγαρική Μακεδονία, την οποία οι Βούλγαροι δεν αποκαλούσαν – όπως και σήμερα – Μακεδονία διότι θεωρούσαν όπως και τώρα ότι η σλαυική Μακεδονία δεν είναι παρά αποσπασμένη από την Βουλγαρία, όλες, παρά τις ιστορικές αντιρρήσεις, τμήματα χωρών και καμία τους ανεξάρτητο κράτος. Το πρόβλημα δημιουργήθηκε από τη στιγμή που ο άκριτος κατακερματισμός της Γιουγκοσλαυίας (ας όψεται η Γερμανία) οδήγησε στην ανεξαρτητοποίηση της Γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας – μετά από δημοψήφισμα παρακαλώ – και τη συγκρότησή της σε κράτος με τα γνωστά επακόλουθα. Από εκεί λοιπόν που η ελληνικότητα δεν αφορούσε παρά και μόνο μία των Μακεδονιών καθότι ήταν αυταπόδεικτο ότι οι βόρειες επαρχίες δεν ήταν παρά τμήματα χωρών που δεν διεκδικούσαν συνέχεια της ελληνικής ιστορίας, βρεθήκαμε να γειτονεύουμε με ένα κράτος που διεκδικούσε το μονοπώλιο κάθε τι μακεδονικού την ώρα που από την ελληνική πλευρά φυσικά κανείς δεν θα πρότεινε την απόσχιση της Μακεδονίας για να σχηματίσει αυτόνομη κρατική οντότητα σε αντιστάθμισμα του σλαβικού αντιστοίχου. Έτσι συχνά βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το επιχείρημα: «αφού δεν διεκδικείτε για ένα κράτος το όνομα, δεν έχετε την πρόθεση να κάνετε τέτοια χρήση, τι σας πειράζει να χρησιμοποιεί ένα άλλο κράτος ένα όνομα ορφανό;». Αίφνης μετά η κα Μερκελ (go back Madame Merkel) κατελήφθη από πρεμούρα να ενσωματώσει τα κράτη της Βαλκανικής στην ΕΕ πριν τα φάει η ρωσική αρκούδα και πριν την αποχώρησή της από την πολιτική. Τα λέω όλα αυτά διότι υποθέτω ότι όπως εγώ είχα πρακτικό συμφέρον να μην ανοίξω συζήτηση με τον πρατηριούχο τη στιγμή που το πρώτιστο ενδιαφέρον μου ήταν να γεμίσω το ντεπόζιτο του αυτοκινήτου μου – αν και το δικό μου διακύβευμα ήταν ελάχιστο, κάπως έτσι παγιδευμένος θα ένοιωσε και ο πρωθυπουργός προφανώς όταν ξανάνοιξε τη συζήτηση για τη Μακεδονία και μάλλον εγκλωβίστηκε στο sunk cost της επένδυσης στη διαπραγμάτευση, την μη ανακτήσιμη δαπάνη αν εγκατέλειπε χωρίς αποτέλεσμα τη συζήτηση, με τον ίδιο τρόπο που οι προκάτοχοι του το είχαν κάνει όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Και ειλικρινά πιστεύω ότι η λύση που άκαιρα δόθηκε, διότι βεβαίως θάπρεπε κάποτε να λυθεί το πρόβλημα, δεν αποφέρει κέρδος στην Ελλάδα, παρά μόνο στην Βόρεια Μακεδονία. Ακουσα λοιπόν τον πρωθυπουργό στην ομιλία του και σημείωσα ότι το κεντρικό επιχείρημα ήταν ότι η λύση που δόθηκε δεν ήταν χειρότερη από τις λύσεις που είχαν τα τελευταία χρόνια συζητηθεί και την πραγματική κατάσταση που είχε παγιωθεί. Η διαφορά είναι ότι η τωρινή πρωτοβουλία κατέληξε να κλείσει εσπευσμένα το ζήτημα. Ετσι νομιμοποιούμαι βεβαίως και εγώ και ο κάθε καλόπιστος να ισχυριστεί ότι αφού ενέδωσαν όλοι μετά από μια σύντομη σχετικά διαπραγμάτευση θα μπορούσε ενδεχόμενα να παραταθεί η συζήτηση για ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Αν με ρωτήσετε ποιο θα ήταν αυτό θα το πω ευθαρσώς: «Σλαβομακεδονία» έτσι ώστε να μπορείς να χρησιμοποιείς το σλαβομακεδόνας, σλαβομακεδονική γλώσσα κ.λπ. Και δεν εξήγησε γιατί δεν επέμεινε περισσότερο ώστε να εξαντλήσει τα διαπραγματευτικά περιθώρια. Πάντως αν οι δημοσκοπήσεις είναι ακριβείς και 65% των Ελλήνων είναι εναντίον της λύσης, ο διχασμός της κοινωνίας παραμένει. Και περιμένω να δω τη συνέχεια στο παράδοξο της έγκρισης της συμφωνίας με 151 ψήφους. Διότι κατά την άποψή μου στη συνέχεια τόσο το πρωτόκολλο ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ όσο και ο νόμος που θα κυρώνει την Συμφωνία προσχώρησης στην ΕΕ έχουν ανάγκη ενισχυμένης πλειοψηφίας 3/5 των βουλευτών, ήγουν 180. Μόνο που δεν ξέρουμε ποια βουλή θα χειριστεί την ζεστή πατάτα, η τωρινή ή η επόμενη. Και αυτό για μένα υποδηλώνει κρυφή ατζέντα του κ. Τσίπρα και οψέποτε πολιτική κρίση. * Οι απόψεις του γράφοντος δεν απηχούν θέσεις του οργάνου στο οποίο υπηρετεί.
δημοσίευσή στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ του Βόλου : https://www.taxydromos.gr/Topika/322329-makedonia-h-makedonies.html