Η συγκυρία της 5ης Οκτωβρίου για την Ελλάδα

δημοσιεύτηκε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ στις 4.10.2009

Του Κώστα Πώποτα*

Η προεκλογική περίοδος ξόδεψε πολύ ουσία για κασσανδρικές προβλέψεις βρέξει -χιονίσει. «Ο κακός Αλμούνια καραδοκεί για να στριμώξει όποιο πρωθυπουργό προκύψει σήμερα το βράδυ». «Καυτή πατάτα παραλαμβάνει ο Γιωργάκης». «Όποιος και να ’ρθει, θα κολυμπήσει στα άπατα». «Αδύνατο να θέσει σε εφαρμογή το ΠΑΣΟΚ το πρόγραμμα των εκατό ημερών με άδεια ταμεία και την Ευρωπαϊκή Ενωση να σφίγγει το ζωνάρι». Σταχυολογώ ακριτομυθίες ένθεν και ένθεν Ελλήνων ψηφοφόρων που δεν τηρούν χρονολόγιο ευρωπαϊκών εξελίξεων. Και, φευ, διαπιστώνω ότι όσοι οικτίρουν χαιρέκακα τον «καημένο» μέλλοντα πρωθυπουργό, δεν βλέπουν ότι η μοίρα του στέκεται μάλλον καλή και ότι το μέλλον δεν είναι τόσο ζοφερό!

Παραμονή των ελληνικών εκλογών αλληθωρίζω προς την Ιρλανδία, όπου παίζεται το μέλλον της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης. Στο 56% της καταμέτρησης των ψήφων, 66,93% έχουν εκφραστεί υπέρ του «Ναι» και 33,07% μόνο υπέρ του «όχι». Ένα χρόνο μετά την ψυχρολουσία του ιρλανδικού «όχι», η οικονομική δυσπραγία μιας χώρας που έχει φρέσκες αναμνήσεις από το λοιμό του 19ου αιώνα και η οποία συνειδητοποιεί ότι η μόνη ομπρέλα για τη διαφύλαξη μιας σχετικής ποιότητας ζωής είναι η ευρωπαϊκή κοινότητα και όχι πλέον η υπερατλαντική υπερδύναμη, φέρνει τη λύτρωση σε ένα μαζοχιστικό δράμα των λαών της Ευρώπης. Η κρίση, η συνειδητοποίηση ότι το παιχνίδι με τους θεσμούς όσο ακόμη μια μειοψηφία μπορεί να εκδηλώνεται με αρνησικυρία, είναι πολυτελής συμπεριφορά όταν τα περιθώρια στενεύουν, δίνει τόπο στη διαμόρφωση νέου πολιτικού σκηνικού, που θα υποδεχθεί και το νέο Ελληνα πρωθυπουργό, που στις 5 Οκτωβρίου θα αναλάβει τη χώρα.

Στις 29 και 30 Οκτωβρίου ο νέος πρωθυπουργός θα συμμετάσχει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κορυφής για να συζητήσει τις συνέπειες της νέας πραγματικότητας και το νέο πολιτικό σκηνικό με την εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας.
Μένουν μόνο οι υπογραφές των προέδρων της Τσεχίας και της Πολωνίας για να ολοκληρωθεί η επικύρωση μιας συνθήκης που θα αλλάξει άρδην το χάρτη της Ευρώπης, αλλά και θα φέρει άλλα πρόσωπα στο προσκήνιο. Σε δεύτερη μοίρα θα μπει ο Μπαρόζο και ο Σολάνα, σε τρίτη ο Αλμούνια, αν παραμείνει (γιατί η νέα Επιτροπή – η τελευταία που θα λειτουργήσει με τους παρόντες κανόνες – θα προκύψει αργότερα, αφού αποφασισθεί η δομή στη παραπάνω σύνοδο κορυφής – από το 2014 και μετά η επιτροπή θα έχει μόνο 18 εναλλασσόμενους επιτρόπους). Με 20 από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να λειτουργούν πάνω ή γύρω στο ποσοστό του 3% ως δημοσιονομικό έλλειμμα, ο αρχηγός κράτους που θα τολμήσει να αμφισβητήσει τις οικονομικές πραγματικότητες θα γίνει ο ήρωας της ημέρας. Δεν θα ’ναι η Μέρκελ από πεποίθηση και από αδυναμία να ολοκληρώσει το σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού, μήπως θα ’ναι ο Μπράουν ή μήπως ο Σαρκοζί, ο οποίος ήδη έχει κάνει επίδειξη προθέσεων και με την έκθεση Στίγκλιτς και με τις θέσεις του στο G20; Ή μήπως ο πρωθυπουργός ενός μικρού κράτους που είναι φρέσκος, δεν δεσμεύεται από τις θέσεις του προκατόχου του, έχει δεσμευτεί να αλλάξει τα πάντα και έχει διεθνή εντολή να προβάλλει την σοσιαλδημοκρατία;

Συν το ότι δίπλα στις γνωστές φυσιογνωμίες ένας νέος θεσμός θα λειτουργήσει: ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτός που για δυόμισι χρόνια κάθε φορά – ανανεώσιμα άπαξ – θα είναι το κεντρικό πρόσωπο στο οποίο θα απευθύνονται όλοι οι αρχηγοί μεγάλων και μη κρατών και θα συντονίζει τομείς που στο πρόσφατο παρελθόν με την κρίση απέδειξαν πόσο οδυνηρή είναι η υστέρηση στην πολιτική ενοποίηση.

Και το όνομα του Προέδρου; Η Μέρκελ θα ήθελε τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, τον πρόεδρο του ευρωγκρούπ που συντονίζει τις πολιτικές γύρω από το Ευρώ. Εκείνος που όμως προβάλλεται τελευταία και που σιγά σιγά ανοίγει τα χαρτιά του είναι Άγγλος, με γαλλική στήριξη και οξύνοια αλεπούς και ακούει στο όνομα ΤΟΝΥ ΜΠΛΕΡ. Και επειδή η πολιτική είναι περισσότερο υπόθεση προσώπων παρά θεσμών, για μια Ευρώπη που διψά για αλλαγές, ακόμη και αυτοί που έχουν αντιρρήσεις για τον Μπλερ, αναγνωρίζουν ότι ένας ανανεωτής χρειάζεται αυτή τη στιγμή.

Μ’ αυτή την οπτική ο Γιώργος Παπανδρέου -που όλα τον δίνουν πρωθυπουργό- δεν έχει ανάγκη να μπει σε ένα σπριντ 100 ημερών, αλλά σε ένα μαραθώνιο αλλαγών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

* Οι θέσεις του γράφοντος είναι καθαρά προσωπικές και δεν απηχούν απόψεις του κοινοτικού οργάνου, όπου υπηρετεί.