| Μπαμπά τι είναι η μή-πραγματική οικονομία; Ημερομηνία καταχώρησης Thursday, December 25 @ 16:09:02 EET από cpop |
Μπαμπά τι είναι η μή-πραγματική οικονομία;
Δημοσιεύτηκε στον Ταχυδρόμο του Βόλου στις 3/12/2008
http://www.taxydromos.com/ArticleDetail.aspx?nodeSerial=001001&nodeId=2&articleId=13926
| Εμένα πολύ με έχει μπερδέψει η ορολογική οριοθέτηση των τελευταίων μηνών. Αρχής γενομένης στην αλλοδαπή, μετατοπίστηκε και στην Ελλάδα μιμητικά η καραμέλα «πραγματική οικονομία». Όπου σταθείς και όπου γυρίσεις ξανά και ξανά τα ίδια: να μην επιμολυνθεί η πραγματική οικονομία λέει ο Μπαράκ Ομπάμα, μέτρα που θωρακίζουν την πραγματική οικονομία αναγγέλλει ο Πρωθυπουργός, στη Βουλή στη συζήτηση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών: «Ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης και άλλες διατάξεις» το μότο επαναλαμβάνεται. Τι κρίση ειλικρίνειας, πλην καθυστερημένη! Διότι δια της εις άτοπον απαγωγής ερωτώ: αν η μέχρι τώρα κρίση δεν αφορά στην πραγματική οικονομία, οι τράπεζες και τα χρηματιστήρια και όλη αυτή η σπέκουλα λειτουργούν στο χώρο της «εξωπραγματικής», της μη-πραγματικής οικονομίας; Δηλαδή μας κορόιδευαν όλα αυτά τα χρόνια; Διότι ακούγαμε «το Λονδίνο είναι το κέντρο του οικονομικού συστήματος», «στη Wall street χτυπάει η καρδιά της οικονομίας» και νομίζαμε ότι αυτή είναι η οικονομία. Και όλες αυτές οι ενέσεις ρευστότητας τελικά δεν πάνε στην πραγματική οικονομία; Πραγματική οικονομία τι είναι όμως; Απλά και καθαρά είναι τα άτομα και οι επιχειρήσεις και οργανισμοί που παράγουν, μεταπράττουν ή προσφέρουν υπηρεσίες. Εδώ και πολλά χρόνια όλο το χρηματοπιστωτικό οικοδόμημα λειτουργεί σαν ένας αυτόνομος τομέας, ο οποίος επιπλέον έχει αποκτήσει το προνόμιο να λειτουργεί για τη μεγιστοποίηση του κέρδους (του) χωρίς να πειθαρχεί στις ανάγκες της παραγωγικής οικονομίας και της κοινωνίας (ιδίως μετά την απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων, την παγκοσμιοποίηση, στην οποία ο Πώλ Φόλκερ, ο πρόεδρος του άτυπου οικονομικού συμβουλίου του Ομπάμα, έχει μεγάλη ευθύνη ως πρόεδρος της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας κατά την περίοδο Ρήγκαν). Και όλο και περισσότερο οι πραγματικές επιχειρήσεις προσπαθούν να αποϋλοποιηθούν, να γίνουν χόλντινγκς. Όλα αυτά τα χρόνια της απορρύθμισης συνέτειναν ώστε να αλλάξουν το ρόλο του τραπεζικού συστήματος, αφού τα χρηματιστήρια εξασφάλιζαν την απευθείας χρηματοδότηση επιχειρήσεων, ενώ οι τελευταίες υποβάλλονται σε ένα καθημερινό ρυθμό αξιολόγησης ανάλογα με την αυξομείωση της αξίας των μετοχών τους και την υποχρέωση για άμεσα αποτελέσματα και απόδοση (όρα τις τριμηνιαίες εκθέσεις των εισηγμένων) αντί για μακροχρόνια ανάπτυξη. Παράλληλα τα κράτη απέδειξαν την αδυναμία τους να αντιδράσουν ή να ελέγξουν την αποϋλοποίηση της οικονομίας. Στο παρελθόν η πραγματική οικονομία οργάνωνε προτεραιότητες και στόχους και το χρηματοπιστωτικό σύστημα ακολουθούσε, πλέον οι μονεταριστές επέβαλλαν ότι το χρήμα δίνει το βήμα και η πραγματική οικονομία ακολουθεί. Έκτοτε πλούσιος δεν γίνεσαι μέσα στην πραγματική οικονομία αλλά στην άλλη, την μη-πραγματική. Και όποτε η μη-πραγματική ερχόταν σε επαφή με την πραγματική οικονομία, αυτό γινόταν στην προσπάθεια να στραγγαλιστεί η τελευταία, να μεγιστοποιηθούν τα κέρδη της πρώτης σε βάρος της δεύτερης. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται οι τάσεις για συγκράτηση των μισθών, η μείωση της αγοραστικής αξίας του κοινού, η αποψίλωση της κοινωνικής προστασίας, ο περιορισμός του κράτους, η αποφυγή των επενδύσεων, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η απόδοση μερισμάτων. Ηταν μοιραία λοιπόν η αυτοκαταστροφή στην οποία όδευε το σύστημα. Και δεν πιστεύω ότι κόπτονται τώρα όλοι περί της πραγματικής οικονομίας, την οποία είχαν γραμμένη κανονικά επί δεκαετίες και την οποίαν την σνόμπαραν, διότι δεν είχε την αποδοτικότητα που θα τους επέτρεπε να υλοποιήσουν τις φιλοδοξίες ή να ικανοποιήσουν την απληστία τους. Οποία κατάπτωση πλέον να αναγκάζονται όλοι να μιλούν για την πραγματική οικονομία. Βέβαια πιστεύω ότι όλο αυτό είναι εκβιαστικό δίλημμα, ξεκάρφωμα: “στηρίξτε την μη-πραγματική οικονομία για να μην πέσει μαζί και η πραγματική οικονομία”. Διότι –από πίτα που δεν τρως μη σε μέλει κι αν καεί- γιατί πρέπει να στεναχωρηθεί κανείς επειδή οι πλέον πλούσιοι έχουν τις μεγαλύτερες απώλειες; Και που τώρα λειτουργούν κάτι σαν εκείνους τους άθλιους που ληστεύουν με απειλή σύριγγας μολυσμένης με Έιτζ. Ή σαν να λέμε αν ένας οδηγός/ιδιοκτήτης λεωφορείου προκαλεί ατύχημα και καταστρέφει το λεωφορείο του τρέχοντας με μεγάλη ταχύτητα, πρέπει -κατά την ίδια λογική- η κοινωνία, μαζί με τα θύματα, να τον αποζημιώσουν για να αγοράσει καινούργιο λεωφορείο, χωρίς να τον τιμωρήσουν για το ατύχημα, αλλά και χωρίς να του επιβάλλουν περιορισμούς ταχύτητας για το μέλλον, προκειμένου να εξασφαλίζονται οι συγκοινωνίες. Και λένε οι πλέον θιγόμενοι, «εδώ που φτάσαμε, ας το παίξουμε ότι μας ενδιαφέρει η ρακένδυτη συγγενής μας πραγματική οικονομία, παρόλο που με κανονικές συνθήκες δεν θα την καλούσαμε ποτέ να καθίσει στο τραπέζι μας». Μ’ αυτά και μ’ αυτά όμως η πραγματική οικονομία παραμένει όμηρος της μη-πραγματικής. Στην ελληνική επαρχία όπου ζούμε, θα πρέπει να αντιληφθούμε εκ νέου ότι η μόνη οικονομία που επηρεάζει την ζωή μας είναι αυτή της καθημερινότητάς μας. Το εμπορικό της αρεσκείας μας, η καφετέρια της προτίμησής μας, ο αγρότης της λαϊκής, ο υπάλληλος του ταχυδρομείου, του ΟΤΕ της ΔΕΗ. Γι αυτό όμως θεωρώ ότι χρειάζεται μια ανατροπή των προτεραιοτήτων. Όχι ενίσχυση της μη-πραγματικής οικονομίας για να μη παρασύρει την πραγματική, αλλά απευθείας ενίσχυση της πραγματικής. Όπως λέμε στο δίκαιο περιβάλλοντος «ο ρυπαίνων πληρώνει» έτσι και στην οικονομία όσοι ευθύνονται για τις εκτροπές στην μη πραγματική οικονομία να απομακρύνονται και να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Πρέπει να επικεντρώσουμε στα άτομα, τους επαγγελματίες, τις επιχειρήσεις που παράγουν. Να αυξήσουμε τα χαμηλά εισοδήματα για να τονώσουμε την κατανάλωση. Να ενισχύσουμε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που δίνει αξία στην εργασία και την επιχείρηση –προσέξατε ότι το πρώτο μέτρο των επιχειρήσεων, που βρήκαν πρόφαση στην κρίση για να λύσουν πάγια δομικά τους προβλήματα, ήταν οι απολύσεις εργαζομένων. Διότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και το χρηματιστήριο είναι στην υπηρεσία της πραγματικής οικονομίας και όχι το αντίστροφο. Αλλά στο πλαίσιο αυτό δεν πρέπει να απογυμνώσουμε ηθικά την πραγματική οικονομία. Δεν πρέπει να χάσουμε την αλληλεγγύη, τη συμπαράσταση για τους πένητες αυτού του κόσμου, δεν πρέπει να επιτρέψουμε να επιβιώσει η οικονομία με κόστος του τρίτου κόσμου. Και ο κόσμος πρέπει να αποκτήσει εμπιστοσύνη σε μια οικονομία που είναι κοντά του και την οποία καταλαβαίνει. Και όχι να δέχεται πως ό,τι παίζεται στην οικονομία είναι πολύ μακριά του για να έχει αυτός άποψη. Ποιος όμως είναι ο ρόλος των κοινοβουλευτικών αντιπροσώπων; Είναι να κοιτούν εξ αποστάσεως και παθητικά την σύγκρουση πραγματικής/μη-πραγματικής οικονομίας; Οι εκλεγμένοι του έθνους έχουν σαφή εντολή να παρέμβουν στη σύγκρουση αυτή και στη σύγκρουση μεταξύ των εταίρων, ώστε να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες ισορροπίες, να θέσουν νέους κανόνες και να τους κάνουν σεβαστούς τόσο από τους ισχυρούς, όσο και από τους αδύναμους, και να διατηρήσουν το ισοζύγιο μεταξύ της πραγματικής κα μη οικονομίας προς όφελος του πολύ κόσμου, που δραστηριοποιείται και ζει και αναπνέει στην πραγματική οικονομία. Χρειάζεται τόλμη, ναι, και καινοτόμα σκέψη για να επέλθει ρήξη με τις προηγούμενες παραδοχές, να τοποθετηθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα εκ νέου στο ρόλο του ως μέσου και όχι ως σκοπού της ανάπτυξης και ανθρώπινης ευμάρειας, με διαφάνεια και κανόνες, με πρωτότυπα εργαλεία όπως τη φορολογία Τόμπιν για τις χρηματιστηριακές συναλλαγές και τέλος την ενίσχυση της κοινοτικής ολοκλήρωσης, της οποίας τελικά η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποτελεί και τόσο κακό πρότυπο. Υ.Γ.: Να συμφωνήσω (;) με τον Μίμη τον Ανδρουλάκη που λέει ότι : «[δ]εν υπάρχει τίποτα πιο σπαστικό στη διάρκεια της κρίσης να βλέπεις ανθρώπους οι οποίοι νομίζουν πως λένε κάτι περισπούδαστο με το δίλημμα: «Kέινς ή Φρίντμαν;» παθιασμένους να εκθρονίσουν τον έναν ή τον άλλον”. Έλα όμως που εγώ έχω ένα κόλλημα με τον Γκαλμπραίηθ. Υ.Γ. 2: Λέω να επανέλθω την άλλη εβδομάδα, μόλις ολοκληρώσω την καταγραφή των προηγούμενων κρίσεων που αποδεικνύει ότι όλα όσα ζούμε τα έχουμε ξαναδεί και ότι οι οικονομικά επαΐοντες έχουν βραχεία την μνήμη και δεν μαθαίνουν ποτέ. |