Του Kώστα Πώποτα*
Δημοσίευση εφημερίδα Θεσσαλία της 8.5.2005
Δεν είναι ίσως επίκαιρο να γράφει κανείς για την πολιτική στην αλλοδαπή μεσούντος του τραγέλαφου για την αργία της πρωτομαγιάς. Η πολιτική σκηνή της Βρετανίας είναι όμως πάντα πλούσια σε διδάγματα. Και είναι οπωσδήποτε χρήσιμο να αποτιμήσουμε το αποτέλεσμα αυτής της προεκλογικής εκστρατείας που αν μη τι άλλο τάραξε την φλεγματική βρετανική κοινωνία με την επιθετικότητα, αν όχι την χυδαιότητα των επιθέσεων μεταξύ υποψηφίων. Στις 6 Μαϊου, στις 6:15’ ώρα Βρετανίας την μέρα των 52ων γενεθλίων του, ο Τόνυ Μπλαιρ, αφίχθηκε στο αρχηγείο του Εργατικού κόμματος στην Εθνική πινακοθήκη προσωπογραφιών, πριν επιστρέψει ξανά στο «10 της Ντάουνινγκ στρήτ». Είχε πετύχει ακόμη μια ιστορική νίκη, την τρίτη διαδοχικά θητεία Εργατικού πρωθυπουργού στην πολιτκή ιστορία της Βρετανίας. Γιατί λοιπόν έχασαν ξανά οι Συντηρητικοί; Αστειευόμενοι οι Βρετανοί λένε: διότι την επιστολή στήριξής τους προσυπέγραψε τη Τζόαν κόλλινς, η «κακιά» της «Δυναστείας». (κάποιοι έλληνες φίλοι στην Αγγλία τόνιζαν κακεντρεχώς ότι μάλλον φταίει το έμβλημα των Συντηρητικών: ένα χέρι που κρατά ένα πυρσό). Όμως ο κύριος λόγος φαίνεται να είναι επικοινωνιακής διάστασης. Οι Συντηρητικοί ανέπτυξαν και διατήρησαν ως το τέλος μια αρνητική «βρώμικη» πολιτική εκστρατεία, χωρίς θετικές πολιτικές προτάσεις, που ταυτίστηκε από τους ψηφοφόρους με εξαμερικανισμό της πολιτικής σκηνής. Από την άλλη πλευρά ο Τόνυ Μπλαιρ, συνέχισε να ενσαρκώνει την διαφορετική αριστερά και, για τις ανάγκες των περιστάσεων, μια μεταβλητή της αριστεράς: την αριστερά που μάχεται για την εξουσία και που «προσαρμόζει την αριστερή πολιτική στις ανάγκες ενός μεταβαλλόμενου σύγχρονου κόσμου». Η κυβέρνηση δέχθηκε στην διάρκεια της προεκλογικής περιόδου σωρεία επιθέσεων και ο πρωθυπουργός Τόνυ Μπλαιρ καταιγισμό ερωτημάτων από τους ψηφοφόρους – με τον πόλεμο του Ιράκ στο επίκεντρο. Βεβαίως η εμμονή στην βρετανική παράδοση της απαγόρευσης της πολιτικής διαφήμισης(!) υποχρέωνε τους υποψηφίους να εκτίθενται σε δημόσιες εμφανίσεις και ειδικά τους Εργατικούς στην βάσανο των επιθετικών ερωτήσεων του κοινού. Ο πόλεμος του Ιράκ αποτέλεσε δικαιολογημένα την αιχμή του δόρατος των επιθέσεων και εξηγεί την μεγάλη απώλεια επιρροής των Εργατικών. ‘Όμως, αντίθετα με τις αμερικανικές εκλογές όπου οι ψηφοφόροι εκφράστηκαν υπέρ του πολέμου στο Ιράκ με την εκλογή του Μπους, σε αντίθεση ακόμη με την Ισπανία όπου ο ισπανικός λαός αντικατέστησε την κυβέρνησή του σε διαμαρτυρία για τον πόλεμο, οι Βρετανοί ακόμη μια φορά προτίμησαν τον «τρίτο δρόμο» και διατήρησαν τους Εργατικούς στην εξουσία, δείχνοντάς τους βεβαίως την έντονη δυσαρέσκειά τους για την εμπλοκή στο Ιράκ. Η εξέλιξη αυτή έπαψε να είναι απρόβλεπτη από την στιγμή που ο ηγέτης των Συντηρητικών Μάικελ Xάουαρντ δήλωσε ότι στη θέση του Μπλαιρ θα είχε κάνει τον ίδιο πόλεμο ακόμη κι αν γνώριζε ότι το Ιράκ δεν διέθετε όπλα μαζικής καταστροφής. Τώρα οι πολιτικοί αναλυτές απομονώνουν τον παράγοντα Ιράκ. Για να καταλήξουν ότι το Εργατικό κόμμα θα κέρδιζε ούτως ή άλλως, με ή χωρίς Ιράκ, με ή χωρίς Μπλαίρ. Ότι στο βάθος της συμπεριφοράς των ψηφοφόρων βρίσκεται μια σαφώς ενσυνείδητη επιλογή η οποία θεωρεί ότι οι Εργατικοί είναι καταλληλότεροι να διαχειρίζονται τις τύχες τους. Είτε λοιπόν μας αρέσει είτε όχι, οι Βρετανοί αποδεικνύουν την πολιτική ωριμότητα της κοινωνίας τους και επιλέγουν με βάση τα προγράμματα των κομμάτων και τα στοιχεία που επηρεάζουν τη ζωή τους. Το γεγονός ότι η Βρετανία έχει το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας και εμφανίζεται ως η ισχυρότερη οικονομία στην Ευρώπη επέδρασε καταλυτικά στην επιλογή των Βρετανών. Είναι σαφές βεβαίως ότι στο μέλλον το εργατικό κόμμα δεν θα προσπαθήσει να πείσει ότι ο Βρετανικό λαός έμεινε αδιάφορος στον πόλεμο του Ιράκ. Ο Τόνυ Μπλαιρ ανέγνωσε το πρόβλημα με τη δήλωσή του ότι «το Ιράκ διαίρεσε τον λαό», ενώ παράλληλα σημείωνε ότι το Εργατικό κόμμα θα μάθει τα μαθήματά του. Σημασία έχει βεβαίως πως ή άλλη πλευρά του Ατλαντικού θα ερμηνεύσει την πολιτική στάση των Βρετανών. Σαν από σύμπτωση την στιγμή της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων, η αμερικανική ηγεσία ανακοίνωνε την αποπομπή του υπευθύνου / βασανιστή των φυλακών της Βαγδάτης. κορυφαία αντίφαση του Xάουαρντ θεωρήθηκε επίσης η συντηρητική του τοποθέτηση στο θέμα της μετανάστευσης ιδίως από την στιγμή που έγινε γνωστό ότι είναι ο ίδιος γιος και εγγονός παράνομων – ρουμάνων – οικονομικών μεταναστών στην Βρετανία. Στο περιθώριο(;) της εκλογικής νίκης δεν είναι ανάξιο προσοχής το ποσοστό των Φιλελευθέρων, το μεγαλύτερο από το 1920. Πέρα όμως από το στενά εκλογικό αποτέλεσμα, όλο και περισσότερο οι αναλυτές εστιάζουν στην αριστοτεχνική προετοιμασία της διαδοχής στην ηγεσία των Εργατικών. Ιδού λοιπόν ο Τόνυ Μπλαιρ, του οποίου την κεφαλή επί πίνακι ζητούσαν τα ΜΜΕ, οι Συντηρητικοί και ακόμη και στελέχη του κόμματός του εδώ και λίγους μήνες (call me Simitis;) διατήρησε τον έλεγχο του παράγοντα «χρόνος» αν και κατά προσφιλή ελληνική πολιτική έκφραση του εγγύς παρελθόντος «έδωσε το δακτυλίδι» στον υπουργό οικονομικών, τον Γκόρντον Μπράουν. Μετέθεσε, όμως το ζήτημα της διαδοχής για μετά τις εκλογές συνδέοντας βεβαίως το αποτέλεσμα με την νίκη των Εργατικών, κατόρθωσε να αντιστρέψει το πρόβλημα με την δηλωμένη αμέριστη στήριξη του διαδόχου – όπως προσφυώς ανέλυε ο βρετανικός τύπος: αγοράστε Μπράουν και πάρτε δωρεάν τον Μπλαιρ. Ο Μπλαιρ δήλωσε εγκαίρως ότι δεν θα επιδιώξει τέταρτη θητεία αφήνοντας χώρο για τις φήμες – και τα γραφεία στοιχημάτων – για το αν θα παραιτηθεί τον πρώτο ή τον δεύτερο χρόνο της νέας ιστορικής θητείας του και πήγε ο ίδιος στις εκλογές αναλαμβάνοντας προσωπικά και μόνο το κόστος του Ιράκ. Εντωμεταξύ – και ανταυτού – ο ηγέτης των Συντηρητικών εξέπληξε τους πάντες ανακοινώνοντας χθές ότι θα παραιτηθεί σύντομα από την ηγεσία του κόμματος, ανακοίνωση που φιλοξενείται στην επίσημη ιστοσελίδα των Συντηρητικών. * ο Kώστας Πώποτας, Δικηγόρος, στέλεχος του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών κοινοτήτων, είναι πολιτευτής του ΠΑΣΟK * για όσους επιθυμούν να αναδιφήσουν την βρετανική πολιτική σκηνή, μια σύντομη βιβλιογραφία: – Blair Revolution Revisited, του Peter Mandelson, εκδ. Politicos Pub; 2nd edition (May 1, 2002) ISBN: 1842750399 – Sultans of Spin, του Nicholas Jones, εκδ. Victor Gollancz (May 1, 1999) ISBN: 0575067322 – Better or Worse? Has Labour Delivered? Των Toynbee, Polly, Walker, David,