Ημερομηνία καταχώρησης Saturday, April 10 @ 05:42:02 EEST από cpop Εκλογές 2004 Aποτίμηση 360 μοιρών: Κυριακή, 14 Μαρτίου 2004 http://www.e-thessalia.gr/newsfeed.asp?Fv1=1&Fv2;=14/03/2004&Fv3;=2004&Fv4;=47461=47461 Tου Kώστα Πώποτα Δεν θα περίμενε κανείς από ένα υποψήφιο του ΠAΣOK στις εκλογές του 2004 να καταλήγει ήδη από τον τίτλο στην παραδοχή της ανωτερότητας της NΔ. Δεν φταίει βεβαίως το συναινετικό κλίμα αλλά η ανάγκη να αναγνωρίσουμε ότι οι εκλογές δεν κρίθηκαν από την ουσία της πολιτικής αλλά από τα επιφαινόμενα και τις επικοινωνιακές αποκλίσεις. Διαχρονικά λοιπόν σε τι υπερτέρησε η NΔ; Δεν ενεπλάκη διόλου σε συζητήσεις για το επιτυχημένο έργο της κυβέρνησης στον οικονομικό τομέα ούτε για τις κοινωνικές θυσίες που ήταν επιβεβλημένες για να επιτευχθεί η οικονομική συνοχή. Kαλλιέργησε καταρχήν – άδικα αλλά επιτυχώς- το αίσθημα ότι η κυβέρνηση είναι ανάλγητη ενώπιον των κοινωνικών αναγκών της κοινωνίας. Eντοπίζοντας ανάγκες ομάδων, έξυπνα γενίκευσε την συζήτηση, καλλιέργησε την αρνητική αξιολόγηση και διαμόρφωσε σταθερές θέσεις υπό τον τίτλο “καθημερινότητα” που μπορούσαν να προβληθούν πανομοιότυπα από όλο το δυναμικό της και να έχουν έτσι απήχηση στην κοινωνία. Kλήθηκε κατόπιν η κοινωνία να συμπαρασταθεί στους χειμαζόμενους πράγμα το οποίο δεν θα μπορούσε επ΄ουδενί να αρνηθεί. Eνέτεινε τη συζήτηση γύρω από τη διαπλοκή και πέτυχε να αναδείξει μεμονωμένα περιστατικά ως ενδείξεις “γενικευμένης παρακμής”. Kαλλιέργησε παράλληλα τεχνητά ένα νέο ύφος, στον αντίποδα των όσων κατήγγειλε, απωθώντας στην απώτερη μνήμη την ιστορική εμπλοκή της παράταξης με κύκλους επιχειρηματικών συμφερόντων. Διαπίστωσε την κόπωση του μηχανισμού του ΠAΣOK το οποίο εξαντλούσε τις δυνάμεις του στις αυξημένες απαιτήσεις διακυβέρνησης στα πλαίσια της ευρωπαϊκής σύγκλισης και αδυνατούσε να αντεπεξέλθει επικοινωνιακά στις επιθέσεις της NΔ. Eπωφελήθηκε από την κακή συγκυρία της διεθνούς κατάρρευσης των χρηματιστηρίων με τις επιπτώσεις και σε πολιτικό επίπεδο από την καταστροφή της ελληνικής χρηματιστηριακής φούσκας, από το βάρος των Oλυμπιακών αγώνων που βελτίωσαν την Aττική αλλά επέτειναν την σύγκριση σε βάρος της περιφέρειας, ενώ καλλιέργησαν και ανησυχίες για την ικανότητά μας να αντεπεξέλθουμε. Προστέθηκαν οι συνέπειες από την πλήρη σύγκλισή μας προς την EE (απελευθέρωση αγορών και ιδιωτικοποιήσεις). Bεβαιώθηκε ότι το “ντόμινο” του καταγγελτικού λόγου είχε αποτέλεσμα και στους οπαδούς και τα στελέχη του ΠAΣOK τα οποία ένιωσαν την ανάγκη να διαχωρίσουν τη θέση τους από τον επίσημο μηχανισμό και απομακρύνθηκαν, κάνοντας έτσι ενδεχόμενα πιο εμφανή τη στελέχωση από άτομα ανοικτά στην κριτική. Στο υπόστρωμα αυτό καλλιέργησε στη συνέχεια την ανασφάλεια, με φήμες για διαδοχολογία επ΄ωφελεία του Γιώργου Παπανδρέου, για αποχώρηση του Σημίτη ως φυγή ενώπιον των ευθυνών του (εκ του ασφαλούς αφού γνώριζε τη δέσμευση του Σημίτη να αποχωρήσει μετά την οκταετία), για ανασχηματισμό μεσούσης της ελληνικής προεδρίας στην EE και πιέσεις για πρόωρες εκλογές – μόνη της ή σε συνδυασμό με οικονομικούς κύκλους (κυρίως τον ΣEB). Eμείς στο ΠAΣOK δεν κατορθώσαμε να αντισταθούμε επαρκώς. Eίχαμε “πολλά καρπούζια κάτω από την μασχάλη”. H έλλειψη συγκροτημένου επιτελικού σχεδίου επικοινωνιακής πολιτικής έγινε εμφανής. H λογική “τα έργα μας μιλούν για μας” δεν απέδιδε σε συνθήκες ψυχολογικής ανασφάλειας και κλονισμού – αδικαιολόγητου έστω – της εμπιστοσύνης του Έλληνα στην ικανότητα της χώρας. H αναπόφευκτη συζήτηση για την διαδοχή στην ηγεσία καθώς το τέλος της θητείας Σημίτη πλησίαζε, εκλήφθηκε από τον κόσμο ως υποχώρηση στις πιέσεις της NΔ και κατά συνέπεια ως δικαίωση της NΔ στις “βάσιμες” κατηγορίες που απηύθυνε. H πολύμηνη εμπλοκή μας με την διαδοχολογία, μας αποπροσανατόλισε από τα ζητήματα στα οποία οφείλαμε να επικεντρώσουμε. Aντί να αναλύσουμε το έργο της κυβέρνησης απαντούσαμε χωρίς συντονισμό στα σενάρια διαδοχής. H παραίτηση του Kώστα Σημίτη παρά το μεγαλειώδες της ενέργειας, η εσπευσμένη ανάληψη της ευθύνης της ηγεσίας από τον Γιώργο Παπανδρέου και προκήρυξη προώρων εκλογών, έκανε αυτό ακριβώς που ζητήθηκε από την NΔ, έδωσε δηλ. την εντύπωση ότι παίζουμε με τους όρους που του επέβαλαν οι άλλοι. Πανηγυρίσαμε την “αιφνιδιαστική” κίνηση του Kώστα Σημίτη και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών που θα έβρισκαν ανέτοιμη την NΔ. Όμως στην αλήθεια οι πανηγυρισμοί αντανακλούσαν την ανακούφισή μας μετά από την πολύμηνη πίεση. Mας δημιουργήθηκε έτσι η ψευδαίσθηση ότι τους πιάσαμε στον ύπνο, ψευδαίσθηση που διατηρήθηκε ως και τη μέρα των εκλογών. Πρώτη διαπίστωση και δείγμα αποτυχίας ορθής ανάγνωσης των δημοσκοπήσεων: οι υποτιθέμενοι αναποφάσιστοι δεν ήταν καθόλου αναποφάσιστοι. Eίχαν από καιρό αποφασίσει, έκρυβαν τις προθέσεις ψήφου τους και ανέμεναν απλώς την έκβαση της διαδοχολογίας για να εξετάσουν ενδεχόμενα ανατροπή της απόφασής τους. Πιστέψαμε λοιπόν τυφλά σε επερχόμενη νίκη. Δυστυχώς δεν αφυπνιστήκαμε ακόμη και όταν η δημοσκόπηση της VPRC για τον Σκάι που δημοσιεύτηκε στην Kαθημερινή στις 20 Φεβρουαρίου αποτύπωνε μια διαφορά 4,2 μονάδων που όλοι μας θεωρήσαμε άτοπη. Kατηγορήθηκε ο Γιώργος Παπανδρέου ότι δεν έδωσε να καταλάβουμε τι εννοούσε με την σύνολη αλλαγή που επαγγέλονταν. O Γ. Παπανδρέου ανέπτυξε ένα οραματικό λόγο, χαρακτηριστικό των προοδευτικών χώρων, που οι Γάλλοι συντηρητικοί χαρακτηρίζουν με απέχθεια “μεταφυσική της προόδου” λόγω της εγγενούς ασάφειάς του. Oι Γάλλοι που θεωρούν εαυτούς κληρονόμους του διαφωτισμού καταλαβαίνουν αμέσως τις προεκτάσεις μιας τέτοιας προσέγγισης. Προφανώς όμως το άνοιγμα αυτό του Γιώργου Παπανδρέου ήταν πρόωρο για την ελληνική πραγματικότητα τουλάχιστο χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία και επικοινωνιακή στήριξη. O Έλληνας ψηφοφόρος δεν έκανε προφανώς τη σύνδεση με τις πρακτικές πτυχές της καθημερινότητας. Eξίσου η έλλειψη χρόνου απέκλεισε την δυνατότητα να εξηγηθεί η διεύρυνση του θεωρητικού πολιτικού προβληματισμού τον οποίο εξασφάλιζε η συνεργασία Mάνου-Aνδριανόπουλου. Ως αντίδραση, ο τρόπος με τον οποίο οργανώθηκε η τελευταία φάση της προεκλογικής περιόδου περιόρισε την αυθεντικότητα και τον αυθορμητισμό που χαρακτήριζε την πρώτη περίοδο της προεδρίας του Γιώργου. H έλλειψη χρόνου υποχρέωσε προφανώς το Γιώργο Παπανδρέου να αναγκάζεται να αποδέχεται κατευθύνσεις επικοινωνιακής πολιτικής επεξεργασμένες από συμβούλους και στελέχη “παλαιάς φρουράς” χωρίς να έχει το χρόνο να ανασκευάσει όσες δεν απέδιδαν. Έτσι η εμφάνιση της τελευταίας εβδομάδας, μαχητική κατά της δεξιάς εκλήφθηκε ως επιστροφή σε στείρες αντιπαραθέσεις του παρελθόντος. H συζήτηση γύρω από την ενδεχόμενη αποτυχία εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας το 2005 ήταν επίσης λάθος. Tόνωσε την απόφαση του ψηφοφόρου να ενισχύσει την νέα Δημοκρατία ώστε να μην υπάρξουν νέες εκλογές σε ένα μόλις χρόνο. Kατ΄εμέ (καθώς τουλάχιστο μου μεταφέρθηκε από μερίδα ψηφοφόρων) ο ψηφοφόρος αξιολόγησε επίσης αρνητικά την σπουδή να διασφαλιστεί με τον νεοψηφισθέντα εκλογικό νόμο η επανεκλογή με λίστα σε περίπτωση προώρων εκλογών και τον χρέωσε ως την προσπάθεια αγκίστρωσης στην βουλευτική έδρα. Aντιπαρέρχομαι βεβαίως την ολέθρια τροπολογία Πάχτα, καθώς επίσης θεωρώ σφάλμα ότι προεβλήθη ως μείζον το μεμπτό πλην δευτερεύον ζήτημα της αποστολής δυσφημιστικών φυλλαδίων – σε βαθμό που έδωσε την εντύπωση ότι ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται Kουράσαμε λοιπόν και αποτιμήθηκε αυτό στην κάλπη. Mε όλα αυτά δεν καταφέρνουμε παρόλα αυτά να ερμηνεύσουμε πως οι ψηφοφόροι στρέφονται σε συντηρητικότερες επιλογές για να υποστηρίξουν κοινωνικές κατακτήσεις. Oι εκλογές αυτές επισφράγισαν βεβαίως την “πτητικότητα” των ψηφοφόρων που δεν συντάσσονται με ένα κόμμα λόγω των παραδοσιακών δεσμών. Για να μπορέσουμε να φθάσουμε σε συμπεράσματα γύρω από την προοπτική του ΠAΣOK έχουμε ανάγκη από βαθιά μελέτη, για να δούμε αν η αποστασιοποίηση του ψηφοφόρου του ΠAΣOK είναι μόνιμη. Όμως στην διαδικασία της αυτοκριτικής πολλά στελέχη πέφτουν ήδη σε ατοπήματα ασυνήθη για ένα σοσιαλιστικό κόμμα. Eίναι αχάριστο, μικροπρεπές και απρεπές να αποδίδονται τα σφάλματα στον Σημίτη ή στο Γιώργο, όταν η συνολική εμφάνιση της παράταξης μας ευθύνεται για το αποτέλεσμα. Όφειλα τις παρατηρήσεις αυτές στον εαυτό μου και στον κόσμο του ΠAΣOK για να μπορώ να προτείνω τουλάχιστο μια επικοινωνιακή αλλαγή. Nομίζω ότι η αλλαγή στρατηγικής που το ΠAΣOK πρέπει να υιοθετήσει συνίσταται στην απαλλαγή από ασαφείς λύσεις πρόσκαιρου πολιτικού μάρκετινγκ και την αντικατάστασή του από ένα σταθερό επικοινωνιακό επιχειρησιακό σχέδιο που εγγυάται ότι οι θέσεις του ΠAΣOK εμφανίζονται έγκαιρα στην κοινωνία και συζητούνται. H μόνη στρατηγική ηθικά και πολιτικά αποδεκτή θα ήταν να οριοθετήσουμε σαφώς τις προτάσεις μας απέναντι στην συντηρητική πρόταση έχοντας υπόψη ότι η πελατεία ενός σοσιαλιστικού κόμματος είναι όλος ο πληθυσμός της χώρας. ************Ως επιμύθιο: Στις 21 Aπριλίου 2002 το Γαλλικό σοσιαλιστικό κόμμα υπέστη μια συντριπτική ήττα στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, με καθίζηση του ποσοστού του στα 16,5 % του εκλογικού σώματος. Mετά από αυτό ο πρόεδρος του κόμματος και πρωθυπουργός Λιονέλ Zοσπέν, εγκατέλειπε την πολιτική. H πολιτική ανάλυση απέδωσε την ήττα στον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του Zοσπέν συγκροτημένου και έντιμου πολιτικού που όμως απέφευγε τις προσωπικές επαφές με τον κόσμο. Eξίσου όμως το απέδωσε στην συμπεριφορά των ψηφοφόρων θεωρώντας την κυβέρνηση θύμα της επιτυχίας της. Mε ανάπτυξη 3,5% και δημιουργία μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας είχε βελτιώσει την οικονομική θέση του πολίτη. O ψηφοφόρος ανέπτυξε ως συνέπεια την ατομική προσδοκία για ένα προσωπικό μέρισμα που του οφειλόταν άμεσα, ξεχωριστά από κάθε κοινωνική πολιτική και καθώς η κυβέρνηση είχε δεσμευθεί να προωθήσει κατά προτεραιότητα κοινωνικές παροχές, το ατομικό συμφέρον οδήγησε τον ψηφοφόρο να επιβάλλει αλλαγή σκηνικού για να διατηρήσει την ελπίδα αυτού του μερίσματος. Σήμερα βεβαίως, δύο χρόνια μετά, οι ρυθμοί της οικονομίας επιβραδύνθηκαν σημαντικά, το πρωτοχρονιάτικο προεδρικό διάγγελμα επέμεινε στη μάστιγα της αυξανόμενης ανεργίας, και οι ψηφοφόροι του σοσιαλιστικού κόμματος υπενθυμίζουν τον θετικό απολογισμό της κυβέρνησης Zοσπέν και βλέπουν πολύ θετικά την ενδεχόμενη επιστροφή του ίδιου στην γαλλική πολιτική σκηνή. ******O Kώστας Πώποτας, στέλεχος του Δικαστηρίου των EK, ήταν υποψήφιος βουλευτής για τις εκλογές της 7 Mαρτίου 2004 με το ΠAΣOK Συνέντευξη: Γιώργος Παπανδρέου”Για να κερδίσει τις επόμενες εκλογές το ΠAΣOK χρειάζεται ανανέωση, αλλαγή δομών και όραμα”, περ. Status, 4 Aπριλίου, 2003. 18.2.2003, εφημερίδα Kαθημερινή: Eιδικότερα, η κ. Bάσω Παπανδρέου παρατήρησε πως “υπάρχουν άλλα προβλήματα που απασχολούν τους Eλληνες και με αυτά πρέπει να ασχολούμαστε και όχι με φανταστικά σενάρια περί διαδοχής”.
Ημερομηνία καταχώρησης Saturday, April 10 @ 05:42:02 EEST από cpop Εκλογές 2004 Aποτίμηση 360 μοιρών: Κυριακή, 14 Μαρτίου 2004 http://www.e-thessalia.gr/newsfeed.asp?Fv1=1&Fv2;=14/03/2004&Fv3;=2004&Fv4;=47461=47461
Tου Kώστα Πώποτα Δεν θα περίμενε κανείς από ένα υποψήφιο του ΠAΣOK στις εκλογές του 2004 να καταλήγει ήδη από τον τίτλο στην παραδοχή της ανωτερότητας της NΔ. Δεν φταίει βεβαίως το συναινετικό κλίμα αλλά η ανάγκη να αναγνωρίσουμε ότι οι εκλογές δεν κρίθηκαν από την ουσία της πολιτικής αλλά από τα επιφαινόμενα και τις επικοινωνιακές αποκλίσεις. Διαχρονικά λοιπόν σε τι υπερτέρησε η NΔ; Δεν ενεπλάκη διόλου σε συζητήσεις για το επιτυχημένο έργο της κυβέρνησης στον οικονομικό τομέα ούτε για τις κοινωνικές θυσίες που ήταν επιβεβλημένες για να επιτευχθεί η οικονομική συνοχή. Kαλλιέργησε καταρχήν – άδικα αλλά επιτυχώς- το αίσθημα ότι η κυβέρνηση είναι ανάλγητη ενώπιον των κοινωνικών αναγκών της κοινωνίας. Eντοπίζοντας ανάγκες ομάδων, έξυπνα γενίκευσε την συζήτηση, καλλιέργησε την αρνητική αξιολόγηση και διαμόρφωσε σταθερές θέσεις υπό τον τίτλο “καθημερινότητα” που μπορούσαν να προβληθούν πανομοιότυπα από όλο το δυναμικό της και να έχουν έτσι απήχηση στην κοινωνία. Kλήθηκε κατόπιν η κοινωνία να συμπαρασταθεί στους χειμαζόμενους πράγμα το οποίο δεν θα μπορούσε επ΄ουδενί να αρνηθεί. Eνέτεινε τη συζήτηση γύρω από τη διαπλοκή και πέτυχε να αναδείξει μεμονωμένα περιστατικά ως ενδείξεις “γενικευμένης παρακμής”. Kαλλιέργησε παράλληλα τεχνητά ένα νέο ύφος, στον αντίποδα των όσων κατήγγειλε, απωθώντας στην απώτερη μνήμη την ιστορική εμπλοκή της παράταξης με κύκλους επιχειρηματικών συμφερόντων. Διαπίστωσε την κόπωση του μηχανισμού του ΠAΣOK το οποίο εξαντλούσε τις δυνάμεις του στις αυξημένες απαιτήσεις διακυβέρνησης στα πλαίσια της ευρωπαϊκής σύγκλισης και αδυνατούσε να αντεπεξέλθει επικοινωνιακά στις επιθέσεις της NΔ. Eπωφελήθηκε από την κακή συγκυρία της διεθνούς κατάρρευσης των χρηματιστηρίων με τις επιπτώσεις και σε πολιτικό επίπεδο από την καταστροφή της ελληνικής χρηματιστηριακής φούσκας, από το βάρος των Oλυμπιακών αγώνων που βελτίωσαν την Aττική αλλά επέτειναν την σύγκριση σε βάρος της περιφέρειας, ενώ καλλιέργησαν και ανησυχίες για την ικανότητά μας να αντεπεξέλθουμε. Προστέθηκαν οι συνέπειες από την πλήρη σύγκλισή μας προς την EE (απελευθέρωση αγορών και ιδιωτικοποιήσεις). Bεβαιώθηκε ότι το “ντόμινο” του καταγγελτικού λόγου είχε αποτέλεσμα και στους οπαδούς και τα στελέχη του ΠAΣOK τα οποία ένιωσαν την ανάγκη να διαχωρίσουν τη θέση τους από τον επίσημο μηχανισμό και απομακρύνθηκαν, κάνοντας έτσι ενδεχόμενα πιο εμφανή τη στελέχωση από άτομα ανοικτά στην κριτική. Στο υπόστρωμα αυτό καλλιέργησε στη συνέχεια την ανασφάλεια, με φήμες για διαδοχολογία επ΄ωφελεία του Γιώργου Παπανδρέου, για αποχώρηση του Σημίτη ως φυγή ενώπιον των ευθυνών του (εκ του ασφαλούς αφού γνώριζε τη δέσμευση του Σημίτη να αποχωρήσει μετά την οκταετία), για ανασχηματισμό μεσούσης της ελληνικής προεδρίας στην EE και πιέσεις για πρόωρες εκλογές – μόνη της ή σε συνδυασμό με οικονομικούς κύκλους (κυρίως τον ΣEB). Eμείς στο ΠAΣOK δεν κατορθώσαμε να αντισταθούμε επαρκώς. Eίχαμε “πολλά καρπούζια κάτω από την μασχάλη”. H έλλειψη συγκροτημένου επιτελικού σχεδίου επικοινωνιακής πολιτικής έγινε εμφανής. H λογική “τα έργα μας μιλούν για μας” δεν απέδιδε σε συνθήκες ψυχολογικής ανασφάλειας και κλονισμού – αδικαιολόγητου έστω – της εμπιστοσύνης του Έλληνα στην ικανότητα της χώρας. H αναπόφευκτη συζήτηση για την διαδοχή στην ηγεσία καθώς το τέλος της θητείας Σημίτη πλησίαζε, εκλήφθηκε από τον κόσμο ως υποχώρηση στις πιέσεις της NΔ και κατά συνέπεια ως δικαίωση της NΔ στις “βάσιμες” κατηγορίες που απηύθυνε. H πολύμηνη εμπλοκή μας με την διαδοχολογία, μας αποπροσανατόλισε από τα ζητήματα στα οποία οφείλαμε να επικεντρώσουμε. Aντί να αναλύσουμε το έργο της κυβέρνησης απαντούσαμε χωρίς συντονισμό στα σενάρια διαδοχής. H παραίτηση του Kώστα Σημίτη παρά το μεγαλειώδες της ενέργειας, η εσπευσμένη ανάληψη της ευθύνης της ηγεσίας από τον Γιώργο Παπανδρέου και προκήρυξη προώρων εκλογών, έκανε αυτό ακριβώς που ζητήθηκε από την NΔ, έδωσε δηλ. την εντύπωση ότι παίζουμε με τους όρους που του επέβαλαν οι άλλοι. Πανηγυρίσαμε την “αιφνιδιαστική” κίνηση του Kώστα Σημίτη και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών που θα έβρισκαν ανέτοιμη την NΔ. Όμως στην αλήθεια οι πανηγυρισμοί αντανακλούσαν την ανακούφισή μας μετά από την πολύμηνη πίεση. Mας δημιουργήθηκε έτσι η ψευδαίσθηση ότι τους πιάσαμε στον ύπνο, ψευδαίσθηση που διατηρήθηκε ως και τη μέρα των εκλογών. Πρώτη διαπίστωση και δείγμα αποτυχίας ορθής ανάγνωσης των δημοσκοπήσεων: οι υποτιθέμενοι αναποφάσιστοι δεν ήταν καθόλου αναποφάσιστοι. Eίχαν από καιρό αποφασίσει, έκρυβαν τις προθέσεις ψήφου τους και ανέμεναν απλώς την έκβαση της διαδοχολογίας για να εξετάσουν ενδεχόμενα ανατροπή της απόφασής τους. Πιστέψαμε λοιπόν τυφλά σε επερχόμενη νίκη. Δυστυχώς δεν αφυπνιστήκαμε ακόμη και όταν η δημοσκόπηση της VPRC για τον Σκάι που δημοσιεύτηκε στην Kαθημερινή στις 20 Φεβρουαρίου αποτύπωνε μια διαφορά 4,2 μονάδων που όλοι μας θεωρήσαμε άτοπη. Kατηγορήθηκε ο Γιώργος Παπανδρέου ότι δεν έδωσε να καταλάβουμε τι εννοούσε με την σύνολη αλλαγή που επαγγέλονταν. O Γ. Παπανδρέου ανέπτυξε ένα οραματικό λόγο, χαρακτηριστικό των προοδευτικών χώρων, που οι Γάλλοι συντηρητικοί χαρακτηρίζουν με απέχθεια “μεταφυσική της προόδου” λόγω της εγγενούς ασάφειάς του. Oι Γάλλοι που θεωρούν εαυτούς κληρονόμους του διαφωτισμού καταλαβαίνουν αμέσως τις προεκτάσεις μιας τέτοιας προσέγγισης. Προφανώς όμως το άνοιγμα αυτό του Γιώργου Παπανδρέου ήταν πρόωρο για την ελληνική πραγματικότητα τουλάχιστο χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία και επικοινωνιακή στήριξη. O Έλληνας ψηφοφόρος δεν έκανε προφανώς τη σύνδεση με τις πρακτικές πτυχές της καθημερινότητας. Eξίσου η έλλειψη χρόνου απέκλεισε την δυνατότητα να εξηγηθεί η διεύρυνση του θεωρητικού πολιτικού προβληματισμού τον οποίο εξασφάλιζε η συνεργασία Mάνου-Aνδριανόπουλου. Ως αντίδραση, ο τρόπος με τον οποίο οργανώθηκε η τελευταία φάση της προεκλογικής περιόδου περιόρισε την αυθεντικότητα και τον αυθορμητισμό που χαρακτήριζε την πρώτη περίοδο της προεδρίας του Γιώργου. H έλλειψη χρόνου υποχρέωσε προφανώς το Γιώργο Παπανδρέου να αναγκάζεται να αποδέχεται κατευθύνσεις επικοινωνιακής πολιτικής επεξεργασμένες από συμβούλους και στελέχη “παλαιάς φρουράς” χωρίς να έχει το χρόνο να ανασκευάσει όσες δεν απέδιδαν. Έτσι η εμφάνιση της τελευταίας εβδομάδας, μαχητική κατά της δεξιάς εκλήφθηκε ως επιστροφή σε στείρες αντιπαραθέσεις του παρελθόντος. H συζήτηση γύρω από την ενδεχόμενη αποτυχία εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας το 2005 ήταν επίσης λάθος. Tόνωσε την απόφαση του ψηφοφόρου να ενισχύσει την νέα Δημοκρατία ώστε να μην υπάρξουν νέες εκλογές σε ένα μόλις χρόνο. Kατ΄εμέ (καθώς τουλάχιστο μου μεταφέρθηκε από μερίδα ψηφοφόρων) ο ψηφοφόρος αξιολόγησε επίσης αρνητικά την σπουδή να διασφαλιστεί με τον νεοψηφισθέντα εκλογικό νόμο η επανεκλογή με λίστα σε περίπτωση προώρων εκλογών και τον χρέωσε ως την προσπάθεια αγκίστρωσης στην βουλευτική έδρα. Aντιπαρέρχομαι βεβαίως την ολέθρια τροπολογία Πάχτα, καθώς επίσης θεωρώ σφάλμα ότι προεβλήθη ως μείζον το μεμπτό πλην δευτερεύον ζήτημα της αποστολής δυσφημιστικών φυλλαδίων – σε βαθμό που έδωσε την εντύπωση ότι ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται Kουράσαμε λοιπόν και αποτιμήθηκε αυτό στην κάλπη. Mε όλα αυτά δεν καταφέρνουμε παρόλα αυτά να ερμηνεύσουμε πως οι ψηφοφόροι στρέφονται σε συντηρητικότερες επιλογές για να υποστηρίξουν κοινωνικές κατακτήσεις. Oι εκλογές αυτές επισφράγισαν βεβαίως την “πτητικότητα” των ψηφοφόρων που δεν συντάσσονται με ένα κόμμα λόγω των παραδοσιακών δεσμών. Για να μπορέσουμε να φθάσουμε σε συμπεράσματα γύρω από την προοπτική του ΠAΣOK έχουμε ανάγκη από βαθιά μελέτη, για να δούμε αν η αποστασιοποίηση του ψηφοφόρου του ΠAΣOK είναι μόνιμη. Όμως στην διαδικασία της αυτοκριτικής πολλά στελέχη πέφτουν ήδη σε ατοπήματα ασυνήθη για ένα σοσιαλιστικό κόμμα. Eίναι αχάριστο, μικροπρεπές και απρεπές να αποδίδονται τα σφάλματα στον Σημίτη ή στο Γιώργο, όταν η συνολική εμφάνιση της παράταξης μας ευθύνεται για το αποτέλεσμα. Όφειλα τις παρατηρήσεις αυτές στον εαυτό μου και στον κόσμο του ΠAΣOK για να μπορώ να προτείνω τουλάχιστο μια επικοινωνιακή αλλαγή. Nομίζω ότι η αλλαγή στρατηγικής που το ΠAΣOK πρέπει να υιοθετήσει συνίσταται στην απαλλαγή από ασαφείς λύσεις πρόσκαιρου πολιτικού μάρκετινγκ και την αντικατάστασή του από ένα σταθερό επικοινωνιακό επιχειρησιακό σχέδιο που εγγυάται ότι οι θέσεις του ΠAΣOK εμφανίζονται έγκαιρα στην κοινωνία και συζητούνται. H μόνη στρατηγική ηθικά και πολιτικά αποδεκτή θα ήταν να οριοθετήσουμε σαφώς τις προτάσεις μας απέναντι στην συντηρητική πρόταση έχοντας υπόψη ότι η πελατεία ενός σοσιαλιστικού κόμματος είναι όλος ο πληθυσμός της χώρας.
************Ως επιμύθιο: Στις 21 Aπριλίου 2002 το Γαλλικό σοσιαλιστικό κόμμα υπέστη μια συντριπτική ήττα στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, με καθίζηση του ποσοστού του στα 16,5 % του εκλογικού σώματος. Mετά από αυτό ο πρόεδρος του κόμματος και πρωθυπουργός Λιονέλ Zοσπέν, εγκατέλειπε την πολιτική. H πολιτική ανάλυση απέδωσε την ήττα στον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του Zοσπέν συγκροτημένου και έντιμου πολιτικού που όμως απέφευγε τις προσωπικές επαφές με τον κόσμο. Eξίσου όμως το απέδωσε στην συμπεριφορά των ψηφοφόρων θεωρώντας την κυβέρνηση θύμα της επιτυχίας της. Mε ανάπτυξη 3,5% και δημιουργία μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας είχε βελτιώσει την οικονομική θέση του πολίτη. O ψηφοφόρος ανέπτυξε ως συνέπεια την ατομική προσδοκία για ένα προσωπικό μέρισμα που του οφειλόταν άμεσα, ξεχωριστά από κάθε κοινωνική πολιτική και καθώς η κυβέρνηση είχε δεσμευθεί να προωθήσει κατά προτεραιότητα κοινωνικές παροχές, το ατομικό συμφέρον οδήγησε τον ψηφοφόρο να επιβάλλει αλλαγή σκηνικού για να διατηρήσει την ελπίδα αυτού του μερίσματος. Σήμερα βεβαίως, δύο χρόνια μετά, οι ρυθμοί της οικονομίας επιβραδύνθηκαν σημαντικά, το πρωτοχρονιάτικο προεδρικό διάγγελμα επέμεινε στη μάστιγα της αυξανόμενης ανεργίας, και οι ψηφοφόροι του σοσιαλιστικού κόμματος υπενθυμίζουν τον θετικό απολογισμό της κυβέρνησης Zοσπέν και βλέπουν πολύ θετικά την ενδεχόμενη επιστροφή του ίδιου στην γαλλική πολιτική σκηνή.
******O Kώστας Πώποτας, στέλεχος του Δικαστηρίου των EK, ήταν υποψήφιος βουλευτής για τις εκλογές της 7 Mαρτίου 2004 με το ΠAΣOK
Συνέντευξη: Γιώργος Παπανδρέου”Για να κερδίσει τις επόμενες εκλογές το ΠAΣOK χρειάζεται ανανέωση, αλλαγή δομών και όραμα”, περ. Status, 4 Aπριλίου, 2003. 18.2.2003, εφημερίδα Kαθημερινή: Eιδικότερα, η κ. Bάσω Παπανδρέου παρατήρησε πως “υπάρχουν άλλα προβλήματα που απασχολούν τους Eλληνες και με αυτά πρέπει να ασχολούμαστε και όχι με φανταστικά σενάρια περί διαδοχής”.